Secretariaat en correspondentieadres: Bruno Verhavert
Zandstraat 117 - 2980 ZOERSEL
tel. 03/ 2980 854
E-post: heemkundige.kring.zoersel@zoersel.be
Zandstraat 117 - 2980 ZOERSEL
tel. 03/ 2980 854
E-post: heemkundige.kring.zoersel@zoersel.be
Heemkundige Kring Zoersel vzw
DE SINT ELISABETHKERK
GESCHIEDENIS
Zoersel was voor 1100 een gehucht binnen Westmalle en stond onder voogdij van de Meier, als vertegenwoordiger van De Hertogen van Brabant en te Westmalle verblijvend. Waar de grond zich leende tot landbouw en veeteelt zien we gehuchten ontstaan, zoals Einhoven. In Zoersel ontstond al in de 13e eeuw een altaartafel toebehorend aan Sint Martinus te Westmalle en was toegewijd aan de H.Elisabeth van Hongarije. Wanneer in 1232 relikwieën van de H.Elisabeth naar Antwerpen komen, bezorgde het Kapittel van O.L.Vrouw een deeltje aan de kapelanij van Zoersel. Het was tevens de Hertog van Brabant die aan de aartsdeken van het bisdom de “cureyt” voor Zoersel voorstelde en door zijn toedoen werd pastoor Jan Van Rotselaer naar Zoersel gestuurd. In 1441 wordt Zoersel een zelfstandige parochie.
Uit de archieven weten we dat de huidige kerk werd gebouwd in 1529 als vervanging van de altaarkapel.De parochie behoorde toen tot het bisdom Kamerijk en maakte deel uit van het aartsdiaconaat Antwerpen. In 1560 bepaalt een Bulle nieuwe grenzen van de bisdommen. Zoersel valt dan onder het bisdom Antwerpen en dit blijft zo tot in 1802. Het Concordaat van 1803 beslist dat de departementsgrenzen voortaan ook de diocesane grenzen zijn. Het bisdom Antwerpen werd afgeschaft en Zoersel van dan af onder het aartsbisdom Mechelen, dekenij Herentals. In 1873 werd het aantal dekenijen van 14 op 48 gebracht en Zoersel valt nu onder de dekenij Zandhoven. In 1973 wordt het bisdom Antwerpen terug opgericht, waaronder de parochie Zoersel valt en behoort tot de dekenij Westmalle. De recente herindeling van de parochiegemeenschappen heeft hieraan niets veranderd.
HET GEBOUW
Het huidige gebouw werd opgetrokken in Kempische baksteen met witte zandsteen in de hoekribben. Het werd gebouwd in Laat Gotische stijl, in de vorm van een Latijns kruis met drie beuken met ingebouwde vierkante westertoren. Zeer merkwaardig aan de noordkant zijn de metselaarstekens.
Men treft aan de buitenkant freyten aan met verschillende opmetselingen en pinakels met crochets uit baksteen. Het binnengewelf is Bartheaux, waarvan de houten centers en nevuren behouden zijn. In 1881 werden de houten planken, volgens plan van architect Gife vervangen door plafonnering. De zijbeuken zijn bedekt met en halve voute (gewelfsel) in dezelfde toestand als de middenbeuk? De kerk heft van toren tot transept drie travées en dus drie op zichzelf staande pilaren aan weerszijde.
In de loop der tijden zijn verschillende verbouwingen gebeurd. In 1865 wordt een nieuwe sacristie, magazijn en torentrap gebouwd. Tussen 1902 en 1908 wordt de doopkapel bijgebouwd wordt een nieuwe torentrap en drie inkomdeuren geplaatst en wordt het doksaal verhoogd. Het barokke hoogaltaar en de lambrisering van het koor werden verwijderd en vervangen door de huidige retabel.
Er werden kleurglasramen geplaatst.
In 1938 werd de kerk en beschermd monument. Een grondige restauratie vond plaats in 1980-1981. In 2001 werd het historische Pescheurorgel (1712) gerestaureerd en teruggeplaatst op het oorspronkelijk herbouwde doksaal.
GESCHIEDENIS
Zoersel was voor 1100 een gehucht binnen Westmalle en stond onder voogdij van de Meier, als vertegenwoordiger van De Hertogen van Brabant en te Westmalle verblijvend. Waar de grond zich leende tot landbouw en veeteelt zien we gehuchten ontstaan, zoals Einhoven. In Zoersel ontstond al in de 13e eeuw een altaartafel toebehorend aan Sint Martinus te Westmalle en was toegewijd aan de H.Elisabeth van Hongarije. Wanneer in 1232 relikwieën van de H.Elisabeth naar Antwerpen komen, bezorgde het Kapittel van O.L.Vrouw een deeltje aan de kapelanij van Zoersel. Het was tevens de Hertog van Brabant die aan de aartsdeken van het bisdom de “cureyt” voor Zoersel voorstelde en door zijn toedoen werd pastoor Jan Van Rotselaer naar Zoersel gestuurd. In 1441 wordt Zoersel een zelfstandige parochie.
Uit de archieven weten we dat de huidige kerk werd gebouwd in 1529 als vervanging van de altaarkapel.De parochie behoorde toen tot het bisdom Kamerijk en maakte deel uit van het aartsdiaconaat Antwerpen. In 1560 bepaalt een Bulle nieuwe grenzen van de bisdommen. Zoersel valt dan onder het bisdom Antwerpen en dit blijft zo tot in 1802. Het Concordaat van 1803 beslist dat de departementsgrenzen voortaan ook de diocesane grenzen zijn. Het bisdom Antwerpen werd afgeschaft en Zoersel van dan af onder het aartsbisdom Mechelen, dekenij Herentals. In 1873 werd het aantal dekenijen van 14 op 48 gebracht en Zoersel valt nu onder de dekenij Zandhoven. In 1973 wordt het bisdom Antwerpen terug opgericht, waaronder de parochie Zoersel valt en behoort tot de dekenij Westmalle. De recente herindeling van de parochiegemeenschappen heeft hieraan niets veranderd.
HET GEBOUW
Het huidige gebouw werd opgetrokken in Kempische baksteen met witte zandsteen in de hoekribben. Het werd gebouwd in Laat Gotische stijl, in de vorm van een Latijns kruis met drie beuken met ingebouwde vierkante westertoren. Zeer merkwaardig aan de noordkant zijn de metselaarstekens.
Men treft aan de buitenkant freyten aan met verschillende opmetselingen en pinakels met crochets uit baksteen. Het binnengewelf is Bartheaux, waarvan de houten centers en nevuren behouden zijn. In 1881 werden de houten planken, volgens plan van architect Gife vervangen door plafonnering. De zijbeuken zijn bedekt met en halve voute (gewelfsel) in dezelfde toestand als de middenbeuk? De kerk heft van toren tot transept drie travées en dus drie op zichzelf staande pilaren aan weerszijde.
In de loop der tijden zijn verschillende verbouwingen gebeurd. In 1865 wordt een nieuwe sacristie, magazijn en torentrap gebouwd. Tussen 1902 en 1908 wordt de doopkapel bijgebouwd wordt een nieuwe torentrap en drie inkomdeuren geplaatst en wordt het doksaal verhoogd. Het barokke hoogaltaar en de lambrisering van het koor werden verwijderd en vervangen door de huidige retabel.
Er werden kleurglasramen geplaatst.
In 1938 werd de kerk en beschermd monument. Een grondige restauratie vond plaats in 1980-1981. In 2001 werd het historische Pescheurorgel (1712) gerestaureerd en teruggeplaatst op het oorspronkelijk herbouwde doksaal.
Sint Elisabeth kerk
Zoersel
